Phải luôn đổi mới và sáng tạo trong khởi nghiệp

Theo Ngài David Devine, một trong số các chính sách khuyến khích của Canada đó là khuyến khích đội ngũ doanh nhân phát triển. Việc tiếp cận bộ chỉ số đóng vai trò quan trọng để chúng ta có thể hiểu thêm về tình hình của nền kinh tế Việt Nam. “Chúng tôi tin rằng việc hỗ trợ môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch, thuận lợi là rất quan trọng. Hệ thống giáo dục cũng phải nhấn mạnh đến tinh thần khởi nghiệp. Người học cũng chuẩn bị được tinh thần khởi nghiệp để biết cách học hỏi những sai lầm và rút kinh nghiệm từ quá khứ để phát triển. Canada đã dành rất nhiều nguồn lực để có thể tối đa hóa nghiên cứu phát minh và phát triển để thúc đẩy sự phát triển về doanh nhân và doanh nghiệp”. – Ngài David Devine nói.

Theo TS Lương Minh Huân, Báo cáo dựa trên Chỉ số khởi nghiệp toàn cầu – GEM được khởi đầu năm 1999, với sự tham gia của 10 nước phát triển. Hiện nay nghiên cứu Chỉ số Khởi nghiệp toàn cầu đã thu hút được khoảng 100 nước tham gia. Nghiên cứu lớn nhất về khởi nghiệp là vào năm 2014 phỏng vấn được 206 nghìn người, đại diện cho 73 quốc gia, chiếm 72,4% dân số thế giới và 90% GDP của thế giới.

Tất cả các hoạt động nhằm tạo việc làm và mang lại thu nhập cho mình hoặc cho người khác đều là các hoạt động về kinh doanh (trừ trong lĩnh vực nông nghiệp).

Một số điểm đáng chú ý trong Báo cáo chỉ số Khởi nghiệp 2014: Tâm lý lo sợ rủi ro của người khởi nghiệp Việt Nam vẫn khá cao và điều này thể hiện sự lo sợ về rủi ro của nền kinh tế. Do đó, muốn giảm lo sợ thì cần tạo môi trường kinh doanh, tăng đào tạo khởi sự kinh doanh tốt hơn trong giáo dục.

Thực trạng hoạt động khởi sự kinh doanh của Việt Nam thấp hơn các nước rất nhiều và thấp hơn năm 2013. Về phân theo độ tuổi: báo cáo cho thấy, khả năng của người trẻ tuổi kém hơn người trung niên nên họ dễ thất bại hơn. “Chính vì vậy chúng ta cần trang bị những kiến thức về đào tạo để có kinh nghiệm tốt hơn khi khởi nghiệp cho các bạn trẻ” – TS Lương Minh Huân nhấn mạnh.

Về lĩnh vực kinh doanh khởi nghiệp ở Việt Nam, năm 2014, tỷ trọng khởi nghiệp trong công nghiệp chế biến cao thứ nhất. Báo cáo Chỉ số Khởi nghiệp 2014 cũng cho thấy, tỷ lệ từ bỏ kinh doanh ở người Việt Nam thấp hơn các nước có nghĩa là khả năng bám trục của doanh nghiệp Việt tốt hơn. Thống kê cho thấy, có khoảng 100 người tham gia kinh doanh thì chỉ có khoảng 23 người bỏ. Lý do bỏ là vì sức khỏe cá nhân, do gia đình, do vấn đề tài chính; một số là do vấn đề lợi nhuận; số khác là do tìm thấy cơ hội kinh doanh và việc làm khác.

Điều kiện kinh doanh của Việt Nam năm 2014 không có nhiều thay đổi so với năm 2013. Trong 13 chỉ số thì có 3 chỉ số trên mức trung bình, 3 chỉ số thấp nhất là: chương trình hỗ trợ Chính phủ, Giáo dục phổ thông, độ mở của thị trường nội địa.

Dựa trên những chỉ số đó, TS Lương Minh Huân và nhóm nghiên cứu đề ra một số khuyến nghị và đề xuất: Cần cải thiện các điều kiện kinh doanh; cần xây dựng và hoàn thiện các chương trình hỗ trợ khởi nghiệp và phát triển kinh doanh; Cần thực hiện chương trình phổ cập kiến thức, kỹ năng khởi sự doanh nghiệp cho các cá nhân muốn khởi sự, nhất là thanh niên, kể cả đối với hộ kinh doanh cá thể.

“Hoà mạng” với mạng lưới khởi nghiệp toàn cầu

Bà Thủy cho biết, mạng lưới khởi nghiệp toàn cầu (GEN) là một tập hợp các hoạt động quanh năm trên toàn thế giới gồm các chương trình và sáng kiến mà tâm điểm là Tuần lễ Doanh nhân toàn cầu (Global Entrepreneurship Network (GEW) vào trung tuần tháng 11 hàng năm.

Mục tiêu của mạng lưới nhằm tạo ra một “Môi trường khởi sự kinh doanh toàn cầu” – GEN giúp người dân ở 150 quốc gia mở ra những ý tưởng của họ và biến chúng thành hiện thực, tạo mới việc làm, khai phá những đổi mới cho xã hội và tăng cường sự ổn định kinh tế trên toàn thế giới.

Tâm điểm của GEN là Tuần lễ Doanh nhân toàn cầu. Sáng kiến được khởi xướng năm 2007. Đây là một sự kiện lớn nhất thế giới cổ vũ cho tinh thần khởi sự kinh doanh, truyền cảm hứng và niềm tin cho các doanh nhân đưa các ý tưởng. Người sáng lập tuần lễ này là ngài Gordon Brown – cựu Thủ tướng của Vương quốc Anh; Ngài JonathanOrtmans – Chủ tịch của GEW; Ngài CarlSchramm – cựu Chủ tịch và Giám đốc điều hành của Quỹ Kauffman.

Nếu như năm 2013 đã có 140 quốc gia tham gia tuần lễ khởi sự kinh doanh toàn cầu, thu hút 9.925 đối tác, 25.621 hoạt động, 6.630.292 người tham dự; thì đến năm 2014, đã có 149 quốc gia tham gia vào mạng lưới khởi sự kinh doanh toàn cầu, 11.101 đối tác, 28.363 hoạt động, 8.285.535 người tham dự.

Giới thiệu về Mạng lưới khởi nghiệp toàn cầu tại Việt Nam, bà Thủy cho biết, hoạt động khởi nghiệp của Việt Nam đã mang tính toàn cầu từ nhiều năm trước đây. Ví dụ: Chương trình SIYB áp dụng chuẩn quốc tế; năm 2006 tổ chức HN vườm ươm kinh doanh APEC…
Việt Nam chính thức “hòa mạng“ vào “Mạng lưới khởi nghiệp toàn cầu- GEN “ thông qua vai trò của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) là tổ chức đầu mối đại diện cho Việt Nam – quốc gia thứ 131 tham gia các hoạt động của GEW 2013. Phát động, chủ trì và điều phối các hoạt động Khởi nghiệp đặc biệt tập trung vào Tuần lễ Ý chí kinh doanh toàn cầu -GEW (tuần thứ 3 tháng 11)

Chú trọng triển khai các hoạt động nhằm phát triển doanh nghiệp mới, khơi dậy tinh thần khởi nghiệp: Tạo môi trường kinh doanh thuân lợi cho doanh nghiệp (PCI, Luật DN…); Cuộc thi khởi nghiệp; Đào tạo Khởi sự và tăng cường khả năng kinh doanh SIYB; Hội thảo Ý chí kinh doanh; Đào tạo nâng cao năng lực cho doanh nghiệp, Chương trình tư vấn truyền thụ,…

Tại Diễn đàn, bà Thủy cũng đưa ra một số đề xuất nhằm thúc đẩy các hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp thông qua “hòa mạng” với Mạng lưới khởi nghiệp toàn cầu, tạo điều kiện cho các doanh nhân Việt Nam hội nhập ngay từ khi khởi nghiệp. Các giải pháp gồm: Hình thành quốc gia khởi nghiệp; Hình thành cộng đồng khởi nghiệp kết nối với nhau; Tham dự các sự kiện khởi nghiệp toàn cầu và khu vực; Chia sẻ kinh nghiệp, giới thiệu sản phẩm….

Tránh chồng chéo trong hỗ trợ khởi nghiệp

Với tham luận về “Vai trò của chính quyền địa phương trong thúc đẩy khởi sự kinh doanh”, bà Phạm Thị Minh Nghĩa – Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Doanh nghiệp Vừa và Nhỏ, Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội cho rằng, sau khi Luật Doanh nghiệp 2005 ra đời thì sự ra đời của DN rất lớn, trong đó DNNVV chiếm tới 98% DN trên địa bàn cả nước. Trước tình hình đó, Thành phố đã quyết định cho ra đời Trung tâm Hỗ trợ DNNVV Hà Nội. Trung tâm đã triển khai đồng bộ nhiều chính sách hỗ trợ cho DN.

Nhiệm vụ của Trung tâm hỗ trợ DNNVV là: Phát triển các DNNVV, trực tiếp thực hiện các hoạt động tư vấn, hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực và thực hiện các dịch vụ công khác trên địa bàn Hà Nội; Triển khai các chương trình, dự án hỗ trợ DNNVV của Trung ương và địa phương; Thực hiện chương trình, chính sách hỗ trợ nguồn nhân lực cho doanh nghiệp nhỏ và vừa; Tư vấn, hỗ trợ cung cấp thông tin cho doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố; Thực hiện các dự án ODA dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa; Thực hiện nghiên cứu các đề tài, đề án phục vụ sự nghiệp phát triển, đổi mới, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh cho các DNNVV; Định kỳ báo cáo UBND Thành phố, Sở KH & ĐT về kết quả hoạt động hỗ trợ phát triển DNNVV; Xây dựng, triển khai thực hiện các vườn ươm doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực, ngành nghề khác nhau…

Bà Phạm Thị Minh Nghĩa cũng đã trình bày cụ thể các chương trình hỗ trợ khởi sự của Hà Nội như: Chương trình hỗ trợ đào tạo bồi dưỡng nguồn nhân lực cho các DNNVV trên địa bàn thành phố Hà Nội (Đào tạo, bồi dưỡng ngắn hạn các chuyên đề về khởi sự và quản trị DN); Chương trình đào tạo giám đốc điều hành doanh nghiệp (CEO); Các chương trình liên kết, hợp tác các đơn vị thực hiện công tác trợ giúp DNNVV trên địa bàn Hà Nội; Các chương trình đào tạo/hội thảo khác…

Bên cạnh đó, các chương trình hỗ trợ khởi sự của Hà Nội cũng tập trung vào các hoạt động tư vấn hỗ trợ thông tin cho doanh nghiệp (Hỗ trợ tư vấn pháp lý cho doanh nghiệp; Tư vấn, hỗ trợ kinh doanh và phát triển cơ hội đầu tư; Hỗ trợ nâng cao năng lực cho DNNVV; Thu thập ý kiến của doanh nghiệp về những khó khăn, vướng mắc trong quá trình hoạt động kinh doanh; Tổ chức xây dựng cơ sở dữ liệu về DNNVV trên địa bàn Thành phố;…); Hoạt động tư vấn đầu tư (Hỗ trợ các doanh nghiệp, cá nhân và tổ chức nước ngoài thực hiện các hoạt động đầu tư tại Hà Nội; Hỗ trợ các Văn phòng đại diện, chi nhánh công ty nước ngoài tại Hà Nội thực hiện các hoạt động đầu tư; Hỗ trợ cung cấp thông tin về chính sách đầu tư cho các doanh nghiệp, chi nhánh, văn phòng đại diện nước ngoài tại Hà Nội).

Tổ chức Vườn ươm doanh nghiệp với mục tiêu Nâng cao năng lực của các doanh nghiệp trong cộng đồng, nhằm thúc đẩy sự tăng trưởng và cải thiện sức cạnh tranh tổng thể của các doanh nghiệp, điều này cũng có nghĩa là hướng tới mục tiêu tạo việc làm và giảm nghèo. Mục tiêu cụ thể là thúc đẩy sự phát triển của các DNNVV có sáng kiến và đẩy mạnh quá trình tạo công ăn việc làm ở Việt Nam bằng cách tạo ra một trung tâm điển hình với những chuẩn mực tốt nhất.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, bà Phạm Thị Minh Nghĩa nêu lên một số hạn chế và nguyên nhân đó là nhiều chính sách, chương trình còn chồng chéo (chẳng hạn chương trình đào tạo nguồn nhân lực: Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Công thương, Lao động thương binh và xã hội, Nông nghiệp…); Thiếu cơ chế phối hợp, báo cáo và chia sẻ thông tin; Thiếu cơ chế điều phối giám sát, đánh giá thực hiện; Nguồn lực của địa phương còn nhiều hạn chế.

Một ngày của doanh nhân mới khởi nghiệp ở Isarel

Tại Diễn đàn, ông Tzafrir Assaf – Tham tán thương mại kinh tế Israel tại Việt Nam cho biết, đối với các doanh nhân khởi sự doanh nghiệp ở Israel, sẽ có những thời điểm họ tập trung và công việc kinh doanh của mình, nhưng cũng có những khoảng thời gian họ quan tâm tới các việc khác như con cái, gia đình, nghỉ ngơi…

08h00, doanh nhân mới khởi nghiệp ở Israel sẽ đưa con đến trường. Ở Israel, doanh nhân xác định đổi mới là một cách sống, và họ sẽ ầu tư nhiều vào giáo dục tại gia đình và các cấp chính quyền; đồng thời liên kết mạnh mẽ giữa các học viện và các ngành công nghiệp.

Sau khi đưa con đến trường đi học, 10h00, người doanh nhân này sẽ gặp gỡ đội ngũ R&D. Doanh nhân Israel quan tâm tới sự phong phú của các kênh truyền thông không chính thức; Các kỹ năng và kinh nghiệm có giá trị cao hơn bằng cấp, Mức lương cao/Thời gian làm việc dài.

12h30 nghỉ ăn trưa sau đó 14h00 sẽ là các cuộc gặp gỡ với khách hàng, đối tác, bạn bè để chia sẻ thông tin, bàn luận về những ý tưởng marketing….

Doanh nghiệp mới khởi sự thường có nhiều ý tưởng nhưng thường thiếu vốn. Ở Israel, doanh nhân mới khởi nghiệp thường quan niệm rằng việc tiếp cận các nguồn tiền luôn luôn là một vấn đề, ở khắp mọi nơi. Và sự hỗ trợ trực tiếp của Chính phủ chỉ ở giai đoạn chuẩn bị, bắt đầu và khi mới phát triển. Những hỗ trợ gián tiếp cho các DNNVV và các nhà đầu tư (thông qua hệ thống thuế) là quan trọng. Chính vì vậy 16h15, doanh nhân mới khởi nghiệp sẽ dùng để kêu gọi tài trợ.

19h00 là khoảng thời gian để doanh nhân mới khởi nghiệp ở Israel suy nghĩ về tương lai. Lúc này, các kế hoạch, cơ sở hạ tầng, thiết kế, thi hành, đánh giá… sẽ diễn ra. Ông Tzafrir Assaf dẫn chứng một câu nói rất nổi tiếng của C. Darwin “Không phải người mạnh nhất sẽ sống sót…mà chính là những người dễ thích nghi với thay đổi nhất”.

23h05, doanh nhân mới khởi nghiệp tại Israel sẽ bay đến Việt Nam để hợp tác trong nghiên cứu và phát triển, đầu tư vào những ý tưởng lớn về sản xuất theo công nghệ cao và tiếp cận thị trường.

Cần cung cấp thông tin về AEC cho doanh nghiệp khởi sự ở ASEAN

Mở đầu bài phát biểu của mình, ông Siri Roland Xavier đưa ra lý thuyết của Cantillon (1755, Essai). Theo đó, Richard Cantillon cho rằng khởi sự kinh doanh“không chỉ là một viên gạch bị cô lập trong hệ thống kinh tế, nhưng trong thực tế được hiểu như một công cụ sử dụng để xây một bức tường gạch” (Brown, C. và Thornton, M., 2014, Làm thế nào để lý thuyết kinh doanh tạo ra kinh tế; Tạp chí Kinh tế Áo hàng quý, Tập 16, Số 4, trang 401-420).

Theo ông, trong nội bộ ASEAN cũng có những cấp độ kinh tế khác nhau. Để giải quyết những điều này thì gặp nhiều thách thức. Tuy nhiên nếu xét tổng thể thì nhóm nước ASEAN cũng có những điểm chung như: có dân số cao hơn các khu vực khác, GDP tăng trưởng ổn định ở mức 6,7%, có nhiều ngôn ngữ khác nhau và có nhiều nền văn hóa khác nhau.

“Sự tham gia của người lao động vào các hoạt động kinh doanh là vô cùng quan trọng, trong đó vai trò của khu vực tư nhân đang dần chiếm vị trí. Ở các khu vực Nhà nước nhiều khi chúng ta vẫn có tâm lý trông chờ vào Chính phủ, chính vì vậy, khu vực tư nhân ở các nước cần phải được nâng cao vị thế” – ông Siri Roland Xavier nói.

Về động lực thúc đẩy kinh doanh, ông Siri Roland Xavier cho biết, đến năm 2030 tốc độ tăng trưởng dân số sẽ chậm lại và giảm dần. ASEAN cũng đã tăng trưởng đó là vì có sự tăng trưởng về dân số. “Nhưng điều này không thể tồn tại mãi mãi và nó sẽ có sự tăng trưởng chậm lại. Như vậy cái chính sách khởi sự DN là rất quan trọng để thúc đẩy sự tăng trưởng” – ông Siri Roland Xavier nhấn mạnh.

Sắp tới có Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) ra đời. Chúng tôi đã thực hiện khảo sát nhỏ đối với các DN về AEC thì thấy rằng, có 36% đồng ý hoặc hoàn toàn đồng ý về tăng mức độ cạnh tranh của AEC; 35% đồng ý hoặc hoàn toàn đồng ý về câu hỏi AEC có dễ dàng khởi nghiệp và hoạt động hơn; 34% đồng ý hoặc hoàn toàn đồng ý ý với câu hỏi AEC có lợi cho các doanh nghiệp.

Ông Siri Roland Xavier cho biết, với khảo sát này có nghĩa là khi AEC bắt đầu và có hiệu lực thì có nhiều người chưa biết hoặc chưa hiểu về sự vận hành của AEC để tìm kiếm cơ hội từ điều này. Với AEC thì chúng ta phải đặt ra và cung cấp cho khởi sự doanh nghiệp để họ tìm ra cơ hội, biết được lộ trình tổng thể để chọn lựa và thực hiện khởi sự doanh nghiệp của mình.

“Những nước phát triển dựa trên nguồn lực trong khu vực Đông Nam Á có thể làm gì?” – ông Siri Roland Xavier đặt câu hỏi. Theo ông, cần phải chú trọng giáo dục và tuyển sinh cho giáo dục tổng thể, bao gồm giáo dục về kinh doanh. Trong đó cần xác định và trọng tâm vào các lĩnh vực kinh doanh quan trọng như một phần của chính sách tổng thể cho trung hạn và dài hạn; gắn bình đẳng giới và thu nhập trong những nỗ lực kinh doanh, do đó cung cấp các cơ hội bình đẳng cho sự tham gia và hỗ trợ các nữ doanh nhân; đồng thời nhập khẩu công nghệ nhưng cũng thích ứng với công nghệ để tăng cường năng lực và hiệu quả của địa phương; giảm các hoạt động giá trị gia tăng thấp và đầu tư vào các cơ hội học tập bằng cách khuyến khích và tham gia vào các khát vọng kinh doanh.

7 điểm mới trong thủ tục đăng ký kinh doanh và các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp khởi sự

Với chủ đề “Thủ tục đăng ký kinh doanh và các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trước và sau khởi sự”, bà Trần Thị Hồng Minh – Cục Trưởng Cục Quản lý Đăng ký kinh doanh -Bộ KH&ĐT cho biết, tháng 11/2014, Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư đã được thông qua với tỷ lệ nhất trí cao tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội XIII. Đây là hai Văn bản Luật được đánh giá là đi đầu về cải cách hành chính cho doanh nghiệp và nhà đầu tư.

Trong thời gian xây dựng Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư, các vấn đề liên quan đến thủ tục đăng ký doanh nghiệp đã được tổng hợp, rà soát và đề xuất sửa đổi, bổ sung theo hướng đề cao quyền tự do kinh doanh, tạo thuận lợi tối đa cho việc đăng ký thành lập doanh nghiệp.

Bà Hồng Minh đã nhấn mạnh 7 điểm mới trong quy định pháp lý liên quan đến đăng ký doanh nghiệp.

Thứ nhất, chuyển từ nguyên tắc doanh nghiệp được kinh doanh trong phạm vi những gì pháp luật cho phép sang nguyên tắc tự do kinh doanh những gì mà pháp luật không cấm theo quy định tại Điều 33 Hiến pháp năm 2013. Khi thành lập mới, doanh nghiệp ghi ngành nghề dự kiến trên Giấy đề nghị, cơ quan đăng ký kinh doanh lưu ngành, nghề kinh doanh trong cơ sở dữ liệu và không cần ghi ngành, nghề kinh doanh trên Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp. Khi doanh nghiệp thay đổi ngành, nghề, doanh nghiệp chỉ cần thông báo cho cơ quan đăng ký kinh doanh để cập nhật lại trong cơ sở dữ liệu, nâng cao tính chủ động, linh hoạt cho doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh.

Thứ hai, khẳng định Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp là giấy chứng nhận sự ra đời của doanh nghiệp, không phải là giấy phép kinh doanh, bãi bỏ các yêu cầu về điều kiện kinh doanh tại thời điểm đăng ký thành lập doanh nghiệp, như yêu cầu về chứng chỉ hành nghề, xác nhận vốn pháp định.

Thứ ba, thay đổi phương thức quản lý con dấu: doanh nghiệp được tự quyết định về quản lý, sử dụng con dấu, tự quyết định về nội dung, hình thức và số lượng con dấu. Doanh nghiệp công khai mẫu dấu trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.

Thứ tư, tạo cơ sở pháp lý để kết hợp thủ tục đăng ký thành lập doanh nghiệp với các thủ tục về đăng ký lao động và đăng ký bảo hiểm xã hội nhằm đơn giản hóa thủ tục gia nhập thị trường của doanh nghiệp.

Thứ năm, mở rộng các đối tượng được quyền hợp nhất, chia, tách, sáp nhập công ty, tạo điều kiện cho doanh nghiệp linh hoạt hơn trong tái cơ cấu hoạt động kinh doanh.

Thứ sáu, phân định rõ trách nhiệm của các cơ quan trong quản lý doanh nghiệp. Cơ quan đăng ký kinh doanh chỉ chịu trách nhiệm về cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp. Doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nào thì cơ quan có thẩm quyền quản lý nhà nước về lĩnh vực đó có trách nhiệm theo dõi và giám sát hoạt động của doanh nghiệp. Đồng thời, quy định rõ trách nhiệm phối hợp giữa các cơ quan trong thanh tra, kiểm tra, giám sát và theo dõi doanh nghiệp. Trách nhiệm chia sẻ thông tin cho cơ quan có liên quan khi phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật của doanh nghiệp.

Thứ bảy, thay đổi về tư duy giải thể doanh nghiệp, quy định rõ hơn và hợp lý hơn về trình tự, thủ tục giải thể doanh nghiệp, quy định quy trình đơn giản để những doanh nghiệp yếu kém, không còn đủ sức tồn tại rút lui khỏi thị trường.

Liên quan đến quy định về ngành, nghề kinh doanh của doanh nghiệp, bà Hồng Minh thông tin: Luật Đầu tư 2014 đã ban hành Danh mục 267 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện. Việc thống kê, xây dựng Danh mục 267 ngành, nghề đã được Quốc hội đánh giá là “nỗ lực vượt bậc’’ của cơ quan xây dựng Luật. Đối với những ngành nghề không thuộc lĩnh vực cấm và không thuộc Danh mục 267 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện, doanh nghiệp được quyền tự do kinh doanh mà không phải xin phép bất cứ cơ quan nhà nước có thẩm quyền nào. Hiện nay, Danh mục ngành, nghề kinh doanh có điều kiện và các biểu mẫu thông tin về điều kiện kinh doanh đã được đăng tải công khai trên Cổng Thông tin đăng ký doanh nghiệp quốc gia của Bộ Kế hoạch và Đầu tư để người dân, doanh nghiệp được biết và tuân thủ.

“Bên cạnh những cải cách pháp lý nêu trên, môi trường kinh doanh Việt Nam đang ngày càng trở nên minh bạch hơn với việc áp dụng hiệu quả công nghệ thông tin vào các quy trình thủ tục hành chính và cung cấp dịch vụ công. Trong lĩnh vực đăng ký doanh nghiệp, từ năm 2010 đến nay, Hệ thống Thông tin đăng ký doanh nghiệp quốc gia đã tin học hóa hoàn toàn quy trình, nghiệp vụ đăng ký kinh doanh, giúp giảm thời gian đăng ký doanh nghiệp từ 15 ngày trước kia chỉ còn 05 ngày thời điểm hiện nay. Sau 01/7/2015, theo quy định tại Luật Doanh nghiệp 2014, số ngày thực hiện đăng ký doanh nghiệp sẽ chỉ còn 03 ngày làm việc. Cũng kể từ 01/7/2015, Hệ thống sẽ cho phép thực hiện đăng ký doanh nghiệp đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Đây là bước đi quan trọng trong việc xây dựng một cơ sở dữ liệu tập trung, thống nhất về doanh nghiệp hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam, bổ sung vào khối dữ liệu của trên 800.000 doanh nghiệp đăng ký thành lập tại Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp – đây cũng là một trong 6 Cơ sở dữ liệu quốc gia được Thủ tướng Chính phủ yêu cầu ưu tiên triển khai tạo nền tảng phát triển Chính phủ điện tử (tại Quyết định số 714/QĐ-TTg ngày 22/5/2015)” . – Bà Hồng Minh nói.

Bà Hồng Minh cũng cho biết, để tiếp tục tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp, hướng tới mô hình dịch vụ hành chính công hiện đại, Bộ Kế hoạch và Đầu tư hiện đã hoàn thành việc xây dựng và đưa vào áp dụng các dịch vụ hành chính công trực tuyến, bao gồm: Đăng ký doanh nghiệp qua mạng điện tử; Đăng công bố nội dung đăng ký doanh nghiệp qua mạng điện tử; Cung cấp thông tin về đăng ký doanh nghiệp. Các dịch vụ này đáp ứng yêu cầu đối với dịch vụ công trực tuyến cấp độ 4 – cấp độ cao nhất, cho phép thực hiện một chu trình khép kín từ nộp hồ sơ, giải quyết hồ sơ đến thanh toán lệ phí trực tuyến, gửi và nhận kết quả qua mạng điện tử; giúp giảm thời gian, chi phí thành lập doanh nghiệp, đồng thời góp phần xây dựng một hệ thống đăng ký kinh doanh minh bạch, hạn chế tối đa những tiêu cực có thể phát sinh từ sự can thiệp của con người.

Ngoài ra, việc sử dụng mã số doanh nghiệp duy nhất giữa các cơ quan QLNN trong các hoạt động của doanh nghiệp cũng được đẩy mạnh triển khai. Hiện tại, cơ quan đăng ký kinh doanh, cơ quan thuế và cơ quan hải quan đã sử dụng chung mã số doanh nghiệp trong công tác quản lý nhà nước. Nhờ đó, doanh nghiệp tiết kiệm được thời gian, chi phí trong thực hiện các thủ tục hành chính liên quan đến ba lĩnh vực này. Đồng thời, thực tế triển khai áp dụng chung mã số doanh nghiệp trong các lĩnh vực này cũng đã chứng minh rằng đây là điều kiện cần thiết để hướng tới xây dựng một nền hành chính hiện đại và minh bạch.

Có thể thấy rằng các cơ quan quản lý nhà nước thời gian qua đã tập trung triển khai sâu rộng các cải cách pháp lý cũng như kỹ thuật nhằm đơn giản hóa thủ tục gia nhập thị trường cho doanh nghiệp, góp phần đẩy mạnh lưu thông nguồn vốn xã hội đưa vào sản xuất-kinh doanh. Những giải pháp trên cũng đón nhận được phản ứng tích cực từ thị trường, thể hiện qua số lượng doanh nghiệp đăng ký mới và số vốn đăng ký đưa vào thị trường tiếp tục tăng từ năm 2014 cho đến những tháng gần đây. Theo số liệu thống kê tại Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp, số vốn đăng ký trong 6 tháng đầu năm 2015 dự kiến đạt 265 nghìn tỷ đồng, tăng 21% so với 5 tháng và tăng 15% so với cùng kỳ năm ngoái. Số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới dự kiến là 44 nghìn doanh nghiệp, tăng 22% so với 5 tháng và tăng 18% so với cùng kỳ 2014.

“Để những cải cách chính sách có tác động thực sự đến doanh nghiệp, bên cạnh các công cụ pháp lý, điều quan trọng hơn cả chính là ý thức và sự chủ động của doanh nghiệp trong việc tiếp cận chính sách, biến chính sách thành công cụ hỗ trợ cho các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Đây cũng là thông điệp tôi muốn gửi tới cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam thông qua Diễn đàn này, bởi lẽ mục tiêu lớn nhất của các cơ quan quản lý nhà nước chính là: “xây dựng những chính sách chất lượng, có tích cực và có tính lan tỏa cho cộng đồng”. Với niềm tin vào ý chí khởi nghiệp và bản lĩnh kinh doanh của doanh nghiệp Việt Nam, tôi tin rằng cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam sẽ tiếp tục vượt qua mọi khó khăn, thách thức để phát triển mạnh mẽ ở hiện tại và trong tương lai”. – bà Hồng Minh nói.

Ngay sau phần trình bày của các diễn giả, các đại biểu có mặt đã có thời gian thảo luận tại Hội trường.

Ông Võ Duy Khương – Phó Chủ tịch Doanh nhân TP Đà Nẵng: Khởi sự DN đã được VCCI triển khai ở nhiều năm. Ở cấp địa phương đã bắt đầu thực hiện. Tuy nhiên, những kết quả đạt được vẫn chưa như mong muốn. Đà Nẵng được Trung ương đoàn TN, VCCI, Bộ Kế hoạch và Đầu tư… hỗ trợ triển khai chương trình khởi nghiệp này bắt đầu từ ý tưởng tới khi khởi nghiệp. Nhưng thực tế, việc thực hiện khâu đầu tạo dựng ý tưởng là tốt nhưng việc triển khai còn hạn chế. Riêng ở Việt Nam, chúng ta phát động hoạt động khởi nghiệp còn nặng tính hình thức, mới dừng lại ở số lượng, chưa quan tâm tới chất lượng nên chưa đạt được kết quả đề ra. Ở Đà Nẵng, mỗi năm có tới 3000 sinh viên ra trường, nhưng số DN không đủ để đáp ứng nhu cầu lao động nên số lượng sinh viên ra trường thất nghiệp rất nhiều. Sinh viên nhiều em chưa tính đến việc khởi sự DN. Trong khi đó, ở các nước, sinh viên đã lập nghiệp từ năm thứ nhất. Ở Việt Nam, văn hóa khởi sự DN chưa nhiều nên chưa tạo ra được sức mạnh cộng đồng khởi nghiệp. Do đó, cấp thiết phải xây dựng văn hóa khởi nghiệp trong toàn xã hội.

Thứ hai, người Việt Nam tâm lý là cần nghề nghiệp an toàn, sợ rủi ro. Do đó, khi chọn trường đi học, bố mẹ thường hướng các em học ngành nghề, trường nào mà ra trường dễ xin việc. Chính phủ, bộ ngành, các địa phương cần tạo ra nhiều hơn nữa những thuận lợi hỗ trợ cho việc khởi sự DN.

Thứ ba, khởi nghiệp của Việt Nam trong điều kiện như trên cần phải có vốn đầu tư ban đầu (Quỹ hỗ trợ) cho việc khởi nghiệp.

Thứ tư, ở các nước, khởi sự DN đã đưa được vào thành các khoa trong trường Đại học. Nhưng ở Việt Nam chưa thấy có. Do đó, đề nghị giáo dục khởi nghiệp vào chương trình học mới tạo ra được văn hóa DN.

Ông Lưu Bích Hồ – Nguyên Viện trưởng, Viện Chiến lược – Phát triển, Bộ Khoa học – Đầu tư: Tôi cho rằng, tâm lý sinh viên ra trường buộc lòng phải làm thuê rồi mới khởi nghiệp. Tôi vẫn khuyên các em hãy đi làm thuê để lĩnh hội những kinh nghiệm rồi hãy nghĩ tới việc khởi sự DN. Thực tế, có hàng mấy trăm ngàn DN đang thất bại, ngừng hoạt động – đây mới là lực lượng cần phải vực dậy, tiếp lửa để họ khởi nghiệp lại. Bên cạnh đó, vai trò của Hiệp hội cực kỳ quan trọng trong khởi sự DN. Hiện nay tôi thấy chỉ mới VCCI là thể hiện được vai trò to lớn còn lại chưa hoạt động nhiều. Về nguồn vốn thì vốn của nhà nước bị hạn chế nhưng vốn của các loại quỹ, các tổ chức thì làm thế nào để huy động được để thực hiện cho công tác này. Nhà nước của chúng ta phải lập ngay một chương trình Quốc gia khởi nghiệp, trong đó phải có kế hoạch, có mục đích, có hành động, có giải pháp và phải có người làm thực sự. Vai trò của Nhà nước và Chính phủ là cực kỳ quan trọng.

Ông Thang Văn Phúc – Nguyên Thứ trưởng, Bộ Nội Vụ: Năm 2014 chúng ta đã có đánh giá Chỉ số Khởi nghiệp – đây là cách tiếp cận hiện đại. Và đây là những chỉ số cụ thể trở thành công cụ trong việc thực hiện chính sách phù hợp. Tôi cho rằng, để thực hiện khởi sự DN cần phải có chương trình cụ thể, hành động như thế nào để thúc đẩy cả xã hội cũng hành động. Ở vấn đề này bên Ban kinh tế Trung ương và VCCI cần phải xây dựng và lập kế hoạch cụ thể để hành động. Cần phải lập các quỹ mà nên có ba Quỹ: Khởi nghiệp quốc gia, Rủi ro và Phát triển doanh nghiệp. Ngoài ra, việc xác lập tính bản quyền cho các ý tưởng sáng tạo khởi nghiệp là vô cùng quan trọng.

Phát biểu Kết luận Hội nghị sáng nay, TS Nguyễn Ngọc Bảo – Phó Trưởng Ban kinh tế Trung ương nhấn mạnh: “Vấn đề khởi nghiệp đã và đang là câu chuyện thời sự – kinh tế của đất nước. Vai trò đội ngũ doanh nhân và doanh nghiệp ngày càng được Đảng và Nhà nước đề cao trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước như TS Vương Đình Huệ – Trưởng Ban kinh tế TƯ đã đề cập trong bài khai mạc”.

Phó Trưởng Ban kinh tế Trung ương cho biết, trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam rất cần những DN có quy mô vừa và lớn để có thể cạnh trạnh với các DN thế giới, vì vậy thông qua Diễn đàn ngày hôm nay các diễn giả trong và ngoài nước đã chia sẻ kinh nghiệm hữu ích và nghiên cứu quan trọng về vấn đề khởi sự DN, đặc biệt báo cáo Chỉ số Khởi nghiệp 2014 đã góp phần sẽ nâng cao nhận thức trong toàn xã hội nói chung và các bộ ban ngành, đơn vị xúc tiến, hiệp hội trường học nói riêng về tầm quan trọng của khởi nghiệp. Đồng thời cũng tạo tiền đề để các bộ ngành xây dựng các chủ trương, chính sách mới tạo động lực phát triển cho nền kinh tế nói chung và đội ngũ doanh nhân nói riêng.

Ảnh: Hoàng Sang – Bích Ngọc

Bài: D.Hiền – N.Phương